Welkom bij deze podcast, HKU en AI.
Download transcript (.vtt)
0:00
0:03
0:03
0:04
0:07
0:09
0:10
0:14
0:16
0:17
0:18
0:21
0:21
0:22
0:24
0:24
0:25
0:32
0:35
0:39
0:42
0:46
0:48
0:53
0:55
0:59
1:03
1:08
1:16
1:20
1:24
1:28
1:32
1:34
1:35
1:37
1:43
1:46
1:49
1:56
1:59
2:02
2:02
2:05
2:08
2:15
2:17
2:21
2:25
2:29
2:33
2:38
2:40
2:42
2:47
2:49
2:52
2:55
2:56
2:56
2:57
2:59
3:01
3:09
3:15
3:19
3:20
3:23
3:29
3:33
3:35
3:36
3:38
3:40
3:42
3:44
3:46
3:49
3:52
3:54
3:59
4:03
4:03
4:05
4:07
4:10
4:14
4:17
4:22
4:26
4:28
4:32
4:34
4:34
4:36
4:37
4:39
4:47
4:53
4:56
5:04
5:06
5:10
5:16
5:18
5:22
5:27
5:30
5:32
5:35
5:38
5:43
5:47
5:49
5:54
6:00
6:00
6:01
6:04
6:07
6:07
6:11
6:16
6:19
6:21
6:23
6:28
6:32
6:32
6:36
6:39
6:41
6:45
6:48
6:51
6:52
6:54
7:02
7:07
7:08
7:09
7:10
7:12
7:13
7:17
7:25
7:32
7:35
7:40
7:42
7:46
7:52
7:55
7:59
8:05
8:08
8:13
8:21
8:25
8:26
8:31
8:38
8:39
8:43
8:45
8:49
8:55
9:00
9:02
9:02
9:03
9:03
9:08
9:11
9:15
9:15
9:17
9:21
9:27
9:28
9:29
9:32
9:40
9:47
9:50
9:57
10:05
10:13
10:23
10:31
10:36
10:42
10:51
10:52
10:53
10:54
10:57
11:02
11:05
11:10
11:13
11:15
11:18
11:19
11:20
11:22
11:22
11:24
11:25
11:28
11:31
11:33
11:36
11:39
11:42
11:44
11:47
11:52
11:57
12:05
12:12
12:17
12:17
12:18
12:21
12:23
12:24
12:26
12:29
12:32
12:33
12:34
12:37
12:37
12:40
12:42
12:46
12:49
12:52
12:54
12:56
13:01
13:01
13:05
13:10
13:11
13:16
13:22
13:27
13:29
13:31
13:36
13:41
13:45
13:47
13:48
13:50
13:53
14:00
14:06
14:10
14:14
14:21
14:26
14:31
14:32
14:32
14:36
14:42
14:47
14:50
14:51
14:54
14:58
15:01
15:04
15:08
15:10
15:14
15:21
15:23
15:27
15:28
15:31
15:34
15:36
15:37
15:41
15:44
15:49
15:52
15:59
16:06
16:07
16:12
16:20
16:26
16:31
16:38
16:43
16:50
16:58
17:06
17:11
17:16
17:23
17:30
17:37
17:40
17:42
17:43
17:47
17:51
17:52
17:54
17:56
17:59
17:59
18:01
18:02
18:05
18:11
18:13
18:16
18:19
18:22
18:24
18:28
18:28
18:31
18:38
18:45
18:53
19:00
19:07
19:08
19:15
19:17
19:23
19:26
19:27
19:30
19:34
19:37
19:44
19:46
19:48
19:51
19:53
20:06
20:07
20:09
20:14
20:14
20:19
20:24
20:27
20:32
20:36
20:38
20:38
20:43
20:45
20:46
20:46
20:50
20:51
20:55
20:56
21:00
21:02
21:03
21:06
21:07
21:07
21:11
21:17
21:21
21:28
21:32
21:34
21:34
21:38
21:43
21:47
21:53
21:56
22:02
22:03
22:06
22:08
22:09
22:11
22:14
22:17
22:20
22:24
22:27
22:30
22:35
22:35
22:39
22:40
22:43
22:43
22:44
22:49
22:49
22:50
22:55
22:55
22:59
23:02
23:04
23:05
23:07
23:08
23:10
23:13
23:16
23:22
23:23
23:27
23:28
23:30
23:30
23:34
23:37
23:39
23:43
23:50
23:57
24:00
24:03
24:05
24:07
24:10
24:16
24:21
24:21
24:25
24:31
24:35
24:36
24:39
24:40
24:43
24:44
24:46
24:48
24:49
24:50
24:51
24:52
24:52
Ja, welkom
Cyanne.
We wilden het vandaag graag met jou hebben over jouw werk.
Je bent HKU alumnus.
Klopt.
Ja, en vervolgens ben je volgens mij in een iets andere richting opgegaan dan waarin je begonnen bent.
Ja, beetje afgedwaald.
Beetje afgedwaald.
Zoals hoort.
En inmiddels heb je met AI werk gestaan in het Centraal Museum in Utrecht.
Klopt.
En ook
sta je op dit moment in TETEM in Enschede.
Ja,
klopt.
Ik ben, nou ik zat het net even terug te zoeken, maar negen jaar geleden afgestudeerd van de HKU.
En ik heb eigenlijk grafisch ontwerp eerst gedaan.
En ik ben aan het einde van, met afstuderen waren we al een beetje aan het coderen.
En eigenlijk alles behalve echt grafisch aan het doen.
En daar heb ik ook iemand ontmoet met wie ik veel werk nu, Imer.
En eigenlijk doen we nog steeds een beetje hetzelfde.
Alleen dan verder in de tijd met nieuwe tools en ja, veel met AI.
En wat is er jouw fascinatie met AI?
In mijn werk werk ik veel met algoritmes en dat deden we eigenlijk ook al een paar jaar geleden.
En dat waren best wel simpele regeltjes, algoritmes bijvoorbeeld.
Machines maken die poëzie genereren aan de hand van grote databases.
En wat AI voor mij is, is eigenlijk een soort van vervolg op die simpelere algoritmes waarmee je kunst kan maken.
En AI zie ik eigenlijk als een soort een vorm van intelligentie waarmee je kan samenwerken.
En voor mij is het heel interessant omdat ik dan niet weet wat eruit komt.
Ja, want volgens mij in elk geval op dit moment is voor heel veel mensen is AI chat-GPT.
Dus ik heb een schermpje, daar typ ik iets in en een computer begint tegen me terug te praten.
En die zegt allemaal hele intelligente dingen.
Ja, heel handig.
Heel handig! Gebruik je dat ook in je werk?
Nou, ik gebruik wel taalmodellen, maar ik probeer het allemaal op een beetje ethische manier aan te pakken.
Dus ik heb veel lokaal mijn laptop runnen.
Maar het is ook een beetje onderzoeken van hoe kan je hier best mee omgaan.
Ik gebruik het heel veel. We maken weleens de grap dat ons niet bestaande bedrijf met 10 personen is gegroeid afgelopen jaar,
omdat we zoveel dingen tegelijkertijd kunnen nu.
Ja, maar de AI is breder dan alleen chatGPT.
Ja,
je hebt gewoon heel veel vormen van intelligentie eigenlijk.
Artificial Intelligence is een hele grote tak.
En wat je nu heel erg ziet is dus de LLMs, de chatGPTs enzo, die heel veel worden gebruikt,
omdat die heel erg publiek toegankelijk zijn gemaakt.
En dat heb je ook met beeldalgoritmes, dus DALL-E enzo.
Dat is natuurlijk allemaal heel erg handig, want je kan een hele hoop automatiseren,
wat je eerder niet echt zo snel kon maken.
Maar voor mij, ja, ik ben heel benieuwd hoe dat dan werkt en hoe dat in elkaar zit.
En ook vanuit een kunstperspectief van, hey, misschien kunnen we wel hele nieuwe kunstvormen verzinnen,
nu deze intelligentie dus zijn.
Je hebt eigenlijk heel veel vormen van AI.
Een vorm is bijvoorbeeld deep learning, waarbij je algoritmes kan maken die patronen herkennen.
Maar ik probeer eigenlijk al die lagen een beetje te onderzoeken.
Zo van, hé, wat kunnen we daar verder mee doen?
Ik weet niet of dat dan...
Wat mij betreft wel, ik
denk dat
voor heel
veel mensen nog een beetje de zoektocht is van...
...wat is het nou en wat betekent het voor ons allemaal?
Ja, ik denk dat er ook wel veel nadruk ligt op wat er nu publiek...
Het publiek debat gaat heel erg over wat er misgaat en heel erg over die automatiseren in onderwijs natuurlijk,
wat je ziet van mensen hoeven hun huiswerk niet meer te doen.
Maar
er zitten heel veel verborgen lagen onder,
van dat het een afspiegeling is van de maatschappij bijvoorbeeld, de data kant, de privacy kant.
Ik denk al die onderwerpen zijn heel erg boeiend om kunst over te maken,
want daar moet je gewoon gesprekken over hebben.
En
dat publieke debat blijft een beetje hangen.
Waar komt dat door?
Ja, heeft met meerdere dingen te maken.
Ik denk kapitalisme.
Dat is helemaal een factor.
Er zit natuurlijk een grote strategie in.
In een soort van het gesprek op één plek houden.
En heel erg bij die nieuwste ontwikkelingen.
Waardoor je eigenlijk niet echt de tijd hebt om te reflecteren wat de impact is.
Dat zie je eigenlijk al jarenlang bij de grote techbedrijven.
Ik
denk dat dat één kant ervan is.
En omdat het zo moeilijk te doorgronden is, weet je wel.
Ik snap het ook niet altijd.
Je moet echt heel erg hard bijlezen en leren elke keer op de hoogte blijven...
om een beetje te snappen wat er gebeurt.
Het zou heel fijn zijn als dat wat opener was, die informatie.
Volgens mij is dat ook voor een deel waar de expositie in Tetem over gaat...
en Centraal Museum ook overging.
Kan je een korte eh - of niet een korte - kun je een uitleg geven over die exposities?
Ik ga kijken of het kort kan.
Precies. Hoeft niet.
Mag ook lekker lang.
Heel lang, half uur
half uur is goed.
Ja, ik denk Centraal Museum was een tentoonstelling waarbij ik eigenlijk heel veel sculpturen had gemaakt.
Ja, ik had beelden geprompt, dus eigenlijk beelden gegenereerd van sculpturen die echt niet konden bestaan.
En die ben ik gaan bouwen om te kijken hoe verschrikkelijk dat was.
Maar ook een beetje om zo die dynamiek van klassieke maker die centraal staat of zo,
dat een beetje omver te werpen.
Een beetje te kijken van, wat gebeurt er als je een andere intelligentie die plek geeft?
En eigenlijk ging het nog wat complexer, want al die sculpturen waren verbonden in een netwerk
en die waren eigenlijk allemaal chatbots.
Dus wat ze deden was de hele tijd elkaar herinterpreteren
En dan als het fluisterspel doen, dus de een maakte daar een beeld bij af en toe,
en dat gesprek dat ging gewoon alle kanten op.
Af en toe dan stuurde ik het een beetje bij,
en dat kon je dan ook volgen in een chatbox.
Dus dat was eigenlijk het eerste onderzoek.
En toen hebben we ook een werk gemaakt wat nu nog steeds in het museum te zien is,
wat eigenlijk met het archief van het Centraal Museum nieuwe kunstwerken maakt.
Dus je kiest als bezoeker een kunstwerk,
en dan pakt het een tweede uit het archief en dan genereert het een nieuw kunstwerk aan de hand daarvan.
Ik vind dat een van de interessantste werken, omdat hij ook best wel questionable is.
In
welke zin?
Nou, een archief is best wel questionable.
Ik heb door 500 VOC-muntjes gekeken bijvoorbeeld.
En
wat je met AI hebt, is dat het ook die verschillen heeft,
maar dat die er ingetrained zitten eigenlijk in die modellen, in die data.
Dus je hebt eigenlijk met twee volledig scheve dingen te maken.
die je samen nog iets schevers gaat laten maken.
Iets nog schevers ervan laten maken
Ja. Dus voor ons ging het niet zozeer over die beelden die het maakt,
maar meer over wat het dan in dat archief ziet.
Dus
wat we hebben gedaan, is die beelden omzetten naar tekst,
met een algoritme, en dan dat weer als prompts gebruiken...
om een nieuw beeld te genereren.
Dus je ziet eigenlijk, als je het gebruikt, zie je hoe...
het kunstwerk uit het archief wordt omgezet in een omschrijving...
en heel vaak klopt er niks van. Er staan dan tien kunstenaars en
de goede
kunstenaar staat er niet tussen.
Ja, voor ons is het van dat neerzet in die hele vaste collectie tussen al die schilderijen die ongelofelijk hoge waarden hebben.
Een soort machine die maar constant dat archief eigenlijk overgroeit van het museum.
Ja, dat vind ik een interessant gesprek
om te
hebben, wat dat betekent.
Ja, zal ik dan ook nog iets over Tetem?
Ja heel graag.
Tetem is nu een maandje open, dat is een Enschede.
En die tentoonstelling zoekt eigenlijk wat meer naar de ecologische voetafdruk,
maar überhaupt de voetafdruk en de alles opetende kenmerken van AI.
Dus wat we hebben gedaan is dat we eigenlijk weer zo'n language model hebben ingezet,
net zoals ChatGPT, en dat eigenlijk verbonden aan een eigen onderzoek.
En dat weer verbonden aan een game engine.
Het klinkt best wel moeilijk, maar het komt er eigenlijk op neer dat je iets intuutst
en dat je de hele ruimte naar één stuk in een digitaal landschap wordt gelanceerd.
We zitten in een soort van space shuttle bijna.
En daar kan je wat onderzoeken over bepaalde onderwerpen.
Dus het gaat over bias, maar ook over extractie van mineralen bijvoorbeeld.
Maar ook over queerness en AI.
Er zitten heel veel verschillende lagen in waar ik me afgelopen jaar in vast heb gebeten,
gewoon een beetje te snappen van waar al die scheefheid in zit en hoe komt het dat dat op
die manier bestaat. En ik hoop dat dat die onderwerpen opent.
Ik vroeg me af, bij je
eerste onderzoek vertelde je dat je voorwerpen die je laat maken door,
laat genereren door AI, is het dan dat jij een prompt invoert en dat daar beelden uitkomen?
Ja,
ik heb eigenlijk... Het is ook een beetje onderzoeken van hoe je dat eigen kan maken.
Dus ik doe dat op verschillende manieren.
Soms gebruik ik heel veel beeldgenererende algoritmes door elkaar heen.
Dus dat betekent dat ik soms genereer ik me prompts ook.
Of ik heb iets gemaakt en ik zet het om weer naar tekst en ik gooi dat er weer in.
Ik probeer heel veel rare dingen uit.
Maar
heb je dan een bepaald
beeld erbij?
want ik zag inderdaad dat jij veel verschillende items hebt gemaakt.
Ik weet niet hoeveel er uiteindelijk zijn geworden in je installatie.
Nou, nu een stuk of, waar zit ik op? Negen of zo.
Het groeit,
het is een familie.
En hoe je dan de diversiteit daarbinnen... - Ah ja.
Ja, hoe je daarop komt, zeg maar. Wat is jouw inspiratie daarin?
Ja, natuurlijk stuur
ik het wel een beetje.
Ik vind het heel interessant om te zien waar het mee komt.
Vooral als je ertussen twee stijlen in gaat zitten, want algoritmes zijn heel goed in hetzelfde patroon herhalen.
Maar als je dan tussen, weet ik veel, een Rietveldstoel en Dadaisme gaat zitten, dan gaat dat hele rare dingen doen.
En eigenlijk zijn die tussengebieden voor mij het boeiendste.
En voor de sculpturen heb ik eigenlijk wat inspiratie gehad uit jaren 70 fluxuskunst.
Want ik zat een beetje terug te kijken in de geschiedenis van de kunst van wanneer er eerder collage-achtige methodes zijn gebruikt,
maar ook recepten. In die tijd had je over heel de wereld een soort combinatie van allemaal gekke kunstenaars,
die elkaar recepten stuurden om het hele dagelijkse dingen, zoals toiletbrillen of zo, kunstinstallaties te maken in het publiek.
En voor mij voelt dat heel erg als deze tijd, waarbij je weer een soort receptje geeft aan iets en dat maakt iets voor je.
Dus ik heb mijn prompt bestaan uit een mix van die dingen eigenlijk.
Oké, nou ik wil het een beetje leren begrijpen, want je hebt vervolgens, dat is even een invulling van mij,
vervolgens bedacht dat je die entiteiten met elkaar wil laten praten en daar een chatbox van gaat maken.
Geef je ze dan
een rol, zeg maar?
Ja, dat
is eigenlijk heel boeiend daaraan.
Vooral nu met wat AI-systemen, dan kan je het echt een soort rol of een functie geven.
Dus dan geef je ze eigenlijk die kenmerken.
Bijvoorbeeld dat ze iets omzetten naar video in een bepaalde stijl altijd.
En daardoor wordt het echt een soort van eigen intelligenties.
Veelal besluit ik die dingen wel.
Dat is nu mijn kunstpraktijk.
Dat
je ze eigenlijk verschillende
rollen geeft.
En zij gaan
met elkaar communiceren.
Ja.
En met welk doel heb je dan voor ogen?
Ja, dat is een goede vraag.
Ik denk toch een soort poëtisch doel zit erachter.
Heel functioneel is het niet.
Nee, voor mij is het wel boeiend waar het op uitkomt.
Als ik het loslaat als maker van wat gaat het doen?
Waar gaat het het over hebben?
Ik denk dat het altijd, zeker als je werkt met AI,
een bepaalde afspriegeling van de maatschappij laat zien. Dus het heeft altijd wel iets politieks.
En ik vind die vreemde combinaties van dingen die niet bij elkaar horen, die je eigenlijk een
beetje schuren, dat is ook een beetje soort DIY-punk-achtige interesse, denk ik, die erin zit.
Dan inspireert het mij. En ik hoop dat het mensen af en toe laat lachen,
maar dat het zo kan helpen reflecteren op de techniek.
Oké,
mooi.
Wat ik vooral heel interessant vind aan de werken die je had laten zien,
is dat ze heel ruimtelijk zijn.
De meeste van de dingen die
ik met de AI zie,
blijft vaak in een scherm of op een computer.
Terwijl de dingen die jij en jullie samen als collectief
maken en laten
zien,
juist de ruimte inkomen en dat er dan allemaal dingen gebeuren.
Ja.
- Is dat een bewust keuze geweest of is dat zo gegroeid?
Ja, absoluut wel bewust.
We hebben dus vijf jaar geleden collectief opgezet.
En wij hebben allemaal een beetje een DIY-mindset van...
oké, we snappen het niet, laten we het openbreken.
Kijken wat we kunnen leren.
Misschien snappen we het nog steeds niet, maar we doen het met z'n allen.
En met z'n drieën werken we eigenlijk veel op die manier.
Dat we
juist die mysteries en de onzichtbare werkingen...
die ergens ingebakken zitten, eruit proberen te krijgen door het een fysieke vorm te geven
ook.
Soms is het, we zeggen dan dat het demystificeren, eigenlijk die mythes rondom technologieën van
niet helemaal weten hoe het werkt ofzo. We vertellen heel veel over waar de cultuur en de
samenleving zit in begrijpen hoe iets werkt. Dus het is voor ons ook interessant om juist met
dat magische weer verder te gaan.
- Ja, je hebt geen achtergrond als
programmeur in die zin, maar toch heb je jezelf helemaal erin weten te werken en gebruik je het
nu gewoon in je werk. Dus blijkbaar is het nog wel toegankelijk genoeg om daar daadwerkelijk iets
mee te kunnen en is het niet alleen maar de grote bedrijven die ermee aan de slag kunnen.
Ja, ik werk ook wel veel samen hoor, want
dat
kan ik zeker niet allemaal alleen.
En het wil ik ook niet alleen. Ja, ik werk eigenlijk veel samen met ook wel programmeurs,
dus we hebben ook wel in 2018 een eigen algoritme getraind en dat deden we met eigenlijk drie
wetenschappers, want wij snappen er eigenlijk ook nog niks van. Het voelde heel erg nieuw en we dachten
we willen een band worden, maar dan met AI en we willen muziek maken die we nog nooit hebben
gehoord. En dat werd toen een jaar lang zo'n onderzoek met de wetenschappers die met ons
dat hele, ja die hele tool van scratch zijn gaan bouwen. Ja en ik denk afgelopen jaar is het weer
opnieuw een beetje toegankelijk geworden deze tools, heel veel is open source en er is ook
heel veel documentatie, dus je moet gewoon even je weg erin vinden, maar dan je kan daar eigenlijk
heel veel mee.
Het is
best toegankelijk op een manier. Ja, en ik denk daarbij ook dat je kunst
kan maken die over die technologie gaat, die niet per se al die technologie in zich heeft,
dat dat net zo goed kan zijn, gewoon om een gesprek te beginnen. Dus ik ergens, ja,
het hoeft niet hoogtechnisch te zijn altijd, maar het is wel interessant.
Ja,
en je noemde het net ook al een klein beetje, want je hebt het over open source
heb je het gehad en over zelf modellen draaien?
Ja, dat is eigenlijk een hele journey.
Toen we dat een paar jaar geleden deden, was het heel anders dan nu.
In het begin hebben we dus een eigen deep learning model getraind,
echt op muzikale data.
Maar wat je nu ziet, is dat die modellen zijn zoveel beter geworden.
En heel vaak kan je nooit meer in die buurt komen van de kwaliteit die het als output heeft.
Als je met Mid Journey bijvoorbeeld daarmee een beeld maakt,
dan zie je dat die kwaliteit zo hoog is.
En als ik dat zelf probeer te maken,
dan kom ik echt op een plaatje van 220 pixels uit.
En dat kost me in mijn leven ongeveer.
Dus het is nu ook een andere discussie geworden,
denk ik.
En een andere verhouding waarbij je eigenlijk moet zoeken naar
wat zijn die tools? Van wie zijn ze? Wat bestaat er nu?
En hoe kan ik dat inzetten of openbreken of alsnog gebruiken,
terwijl het niet helemaal ethisch is? En wat is er niet ethisch?
wil ik het dan wel gebruiken. Dus je bent eigenlijk best wel dicht bij die ontwikkeling dan aan het zitten.
Je liet net zojuist ook de term queer AI vallen. Wat bedoel je daarmee?
Nou, ik identificeer
me als een queer persoon. Eigenlijk wat je binnen AI ziet, is dat er heel
veel biases zijn. En dat gaat over dat de trainingsdata vaak niet compleet is of geen
goede afspiegeling van de maatschappij en daardoor heb je dat bepaalde mensen benadeeld worden en dat
zijn natuurlijk niet alleen de queer mensen maar ja voor mij persoonlijk is het heel erg boeiend
om te onderzoeken hoe een machine naar die queerness kijkt en wat bijvoorbeeld de esthetiek
daarvan kan zijn en resoneert dat met mij als persoon of is dat helemaal iets wat volledig
z'n eigen krant inslaat. Een soort van dat, ja, ik denk dat het fascinatie ook is voor hoe machines
begrip hebben of hoe dit soort systemen begrip vormen. En queer AI, ja, je hebt heel veel mensen
die zich nu heel erg inzetten om die zichtbaarheid en het aanvullen van dit soort systemen. Mensen
zeggen dat je eigenlijk vanaf een queer perspectief die systemen innerend fout zijn, omdat ze op
opscheven historische patronen werken, dus dan ga je dat eigenlijk alleen maar uitvergroten.
Dat is zo. Ik ervaar dat ook zo als ik dingen maak. Ik zie het in die systemen gebeuren.
En ik denk dat mijn praktijk daarom op een manier ook daar aan bij kan dragen als kunstenaar,
om te laten zien waar die gaten zitten. Maar ook om het weer terug te eigenen en misschien
het in te zetten om het terug te claimen bijvoorbeeld.
Die technieken zijn ook heel powerful.
Ja, het is een beetje een zoektocht.
Ja, ik weet het ook nog niet helemaal.
Maar hoe komt die bias of hoe komt die oneerlijkheid in dat systeem?
Waar komt die vandaan?
Want ik mag hopen dat er niet een programmeur zit die denkt...
'haha, ik ga nu even dit erin programmeren...
zodat er alleen maar scheve dingen uitkomen.'
Ja,
het is meer...
Dat gebeurt natuurlijk ook.
Maar dan niet met die evil laugh misschien...
maar misschien gewoon omdat iemand dan besluit wat de norm is.
Het kan ook vanuit een goede bedoeling zijn,
maar ik denk zeker als je naar programmeurs kijkt,
dan heb je een hele grote mannelijke dominantie.
Er zit ook een soort van geschiedenis van heel veel witte mannen,
die besluiten wat dan de norm is.
En dan ga je toch, dat is vaak niet heel erg compleet.
Ja.
Dus, maar dat is een heel gelaagd probleem.
Je zou terug kunnen gaan naar het begin van documentatie en het begin van het internet bijvoorbeeld,
waarbij je eigenlijk sowieso, als je in de geschiedenis kijkt, zie je al dat rijke mensen altijd beter gedocumenteerd zijn geweest.
En welke data bestaat er over de mensen die, weet ik veel, probleemgevallen zijn voor de maatschappij ofzo.
Als je daar de verkeerde conclusies uit trekt of de verkeerde doelen uit wil halen, zeg maar,
je gaat alle data over inbraken verzamelen en daar vervolgens op police, op straat,
wat er gebeurt.
Dan, ja, er zitten ongelooflijk veel aannames in dat het problemen kan oplossen.
En dat kan het niet per se.
En ik denk dat daar, dat is een heel grijs gebied waarin heel veel keuzes worden gemaakt,
waar mensen van denken dat het gewoon dat systeem is.
Vaak
komt het toch op een soort menselijke hand uit.
En natuurlijk ook niet zo makkelijk om weer recht te trekken.
Ja, maar er zijn wel heel veel mensen bezig met hoe je dat eigenlijk opnieuw kan doen.
Dus hoe je dit soort datasets kan aanvullen met informatie die nodig is om een compleeter beeld te geven.
Ja, ik denk dat dat de meest activistische plekken zijn
in deze tijd.
En hoe zie je die toekomst? Denk je dat dat gaat wel de goede kant op?
Of moet daar ingegrepen worden?
Nou, het feit dat er al eigenlijk vanuit die industrie voor het eerst wordt ingegrepen, die zeggen van "ho stop, we moeten even wachten, we gaan te snel met die ontwikkeling, we moeten pauseren en kijken naar wat we
doen", dat gebeurt
nooit.
Dus ik denk dat dat vrij duister is, reëel gezien.
Want
de snelheid en efficiëntie en de manier waarop het ons leven makkelijker maakt,
is natuurlijk veel hoger en die urgentie dan dat recht te rekken op een manier.
Dus dat zit hem heel erg in wetgeving, denk ik.
Maar dat komt er een beetje achteraan en soms best laat.
Ja, ik vind het een beetje saai om alleen maar negatief daarover te praten.
Ik vind het creatief gezien heel interessant.
Maar
politiek en toekomst gezien vind ik het ook best spannend
en duister.
En jij?
En ik?
Ja, ik vind het heel spannend allemaal moet ik zeggen, want ik weet gewoon niet waar het
heen gaat.
En als niemand zegt dat het niet mag of dat het wel mag, dan is er dus ruimte om het gewoon
te doen.
Maar het past ook wel weer bij HKU om de creativiteit de ruimte te geven.
Dus misschien ook de AI-creativiteit.
Ja, ja.
Ik denk alleen wel dat je met elkaar wat bewustzijn moet creëren
over wat het
is.
En dat vind ik juist aan jouw werk zo interessant, dat het gaat over bewustzijn.
Dus het is niet alleen maar mooi om toffe dingen mee te maken, maar er zitten wel haken en ogen aan.
Dus er is een vraag over de ethiek en er is een vraag over de duurzaamheid ervan.
Ik heb een tijd geleden de docentendag meegedraaid om een prestatie te geven over AI.
En de vragen die daarop volgden en een soort van...
Er is een noodzaak, denk ik,
om meer
begrip te krijgen op wat het maakt en hoe je het kan herkennen.
Maar ik denk dat natuurlijk ook docenten denken van wat gebeurt er? Het gaat heel snel.
En wat is nog echt? Kan ik het herkennen?
Ja, je moet best wel even je oog trainen om te zien wat iemand heeft gemaakt en wat niet.
En wat is dan creatief? Is het dan het concept?
En vind jij dat het wel moet kunnen? Mag een student afstuderen met AI-werk?
Absoluut, ja.
Ja, je kan geen techniek verbieden, denk ik.
Ik weet niet of dat een leuke plek wordt.
Nee.
Nee, ik denk...
Ja, ik zie het ook als een andere technologie weer.
Ik denk dat die discussies er altijd zijn.
En het is gewoon een nieuwe techniek met nieuwe uitkomsten.
En dat gaat de kunst op z'n kop gooien en dat is goed, denk ik.
Ja, en raar.
Ja, ik denk, ik ben heel benieuwd waar mensen mee afstuderen.
Wat ik tot nu toe heb begrepen van docenten die het dan begeleiden en beoordelen,
is dat die vooral
gaan op zoek gaan van, oké, wat is jouw rol hier dan in geweest?
En dat is denk ik de zoektocht.
Ja, ook omdat dat heel erg in elkaar kan overvloeien in
deze tijd.
Ja.
Het kan ook goede kunst zijn als het niet duidelijk is wie het heeft gemaakt.
Ja, tuurlijk.
Ja, ja, ja.
Maar als ik alleen maar tegen AI zeg, maak een filmpje van mij van 10 minuten die over dit onderwerp gaat.
Dan
is mijn input niet zo heel groot geweest, behalve een soort van eerste idee.
Ja, tenzij je een heel goed idee had.
Een gouden idee moet je hebben, ja dan mag het.
Dan mag
het weer. - Ja, maar je bent nog steeds een beetje lui hè.
Ja,
dat wordt een dun verhaal.
Ik vind het vooral heel interessant om te horen wat je er allemaal mee kan.
Wat jij ermee doet, hoe je er vorm aangeeft.
Ja, dat geeft ook weer inspiratie voor onze studenten en docenten.
Ja.
Heb je nog een tip of iets voor HKU'ers die iets met
AI willen
van nou, ga dit bekijken of ga dit doen?
Ja,
ik heb wel een leestip, maar misschien ook een luistertip.
Het is wel inception om een podcast tip op een podcast te geven, toch?
Ja, dat mag.
Ja, dat is de podcast Interdependence van Holly Herndon.
En die zegt eigenlijk samen met haar partner, een soort van, ik denk al tien jaar hier druk over maken.
En als je nou denkt, ik wil dieper in de AI debat stappen, dan ook in een soort relatie tot creativiteit.
Ze nodigt ook weer een andere maker uit.
En het is echt de beste podcast, vind ik. Het
inspireert me echt mega.
Leuk. En de andere was?
Ja, de leestip. Dat is Atlas of AI.
een boek over de ecologische voetafdruk, maar überhaupt is dat van de extractie van AI,
de kosten die het vraagt van het planeet.
En
het is echt een van de beste, hele duidelijke
omschreven boeken. Alle onzichtbare kosten vinden daar een plek in het boek. Dat is data,
maar ook grondstoffen. Maar eigenlijk als je je afvraagt van hoe zitten al die problematische
dingen, lees dat.
- Staat er allemaal in. - Ja, hoef je niks
meer af te vragen.
En de derde is natuurlijk Tetem in Enschede
Model
Collapse.
Die raden we natuurlijk ook van harte aan.
Dankjewel
voor dit interessante
gesprek.
- Dankjewel.
Bedankt voor de
uitnodiging en de vragen. Leuk.