Welkom bij de podcast HKU en AI.
In deze podcast gaan we in gesprek met HKU'ers en alumni over hoe zij AI inzetten in hun werk- en maakprocessen.
In elke aflevering zongen we in op één aspect van AI, naar aanleiding van een concrete gebeurtenis of ervaring.
Ik ben Michael van Leeuwen.
En ik ben Babette van Reden.
En vandaag gaan wij in de studio Michel Remfterksen.
Hoi.
Jij hebt een onderzoek gedaan naar de invloed van de AI op het werkveld in de kunsten.
Ja, klopt.
En daar gaan we het vandaag over hebben.
Zou jij je kort even jezelf kunnen voorstellen?
Ja, zeker.
Ik ben in 2020 afgestudeerd.
Dus ik ben alumnus van de HKU.
Ik ben afgestudeerd aan muziek en technologie als componist.
Ik heb toen ook vanuit de HKU een bedrijf begonnen.
Samen met wat andere collega's die tegelijkertijd afstudeerden.
En daarmee hebben we muziek en audio gedaan voor verschillende mediaprojecten, commercials, maar voornamelijk games uiteindelijk.
Nou, dat heb ik gedaan tot eind 2024.
In december heb ik me laten uitkopen door mijn compagnon.
Die is verder gegaan daarmee en ik ben voor mezelf verder gegaan.
Als componist dan echt.
Zodat ik, daar kon ik me daar ook weer wat meer op richten.
En daarnaast projectmanagement.
Dus in de tussentijd ook veel bij HKU betrokken gebleven als freelancer voor lessen, maar ook voor het opzetten van projecten.
Dit project kwam op mijn pad en toen heb ik gezegd, leuk lijkt me leuk, gaan we doen.
Wat leek je er leuk aan?
Ik was veel bezig met AI, het speelde natuurlijk sowieso al wel in het werkveld.
Toen ik nog bij mijn vorige bedrijf zat, Aures Media, kregen we wel eens de vraag van een opdrachtgever.
Die muziek die jullie maken, die is vrij prijzig.
AI kan nu ook al redelijk wat.
Kunnen we niet iets van de prijs afhalen, dan componeer je wat minder.
En dan genereren we dat zelf wel verder uit.
Dat was eigenlijk een beetje mijn eerste contact met AI.
Of het eerste wat ik te weten kwam over AI en de impact ervan op het werkveld.
Dus ik begon vrij sceptisch over welke impact het zou hebben voor creatieve lingen.
Maar toen ik gestopt was bij Ouders Media heb ik een tijdje ook in dienst gewerkt bij een game studio, Series Game Studio.
En die werkte juist op een hele innovatieve manier met AI.
Als gesprekspartner, interactieve gesprekspartner in simulatietrainingen.
En daar merkte ik juist dat er ook heel veel vernieuwende toepassingen zijn.
En dat vond ik heel interessant.
En dat opende voor mij ook wel wat nieuw kader van mogelijkheden voor creatievelingen ook en voor studio's.
waar ook weer nieuwe doelgroepen mee geholpen zijn
of waar je ook weer meer mee kan dan eerst.
En ja, dus eigenlijk van twee kanten heb ik AI een beetje afgetast toen.
En nou ja, toen kwam dit op mijn pad.
Toen dacht ik, oh, ik vind het sowieso wel leuk om daar wat meer mee bezig te gaan ook
en me wat meer in te verdiepen.
En ik had natuurlijk die twee ervaringen, waardoor ik ook het gevoel had van
joh, ik heb beide kanten van de medaille nu wel een keer gezien.
En ik ben ook benieuwd in hoeverre dat ook representatief is voor het werkveld.
Wat was je reactie toen bij die eerste ervaring met AI?
Dit was wel een beetje het stigma wat er omheen ging.
AI wordt ingezet om creatieve dingen te vervangen.
Dus toen ik de vraag kreeg, was eigenlijk in de eerste realisatie van...
Oké, dat gebeurt.
Het is echt aan de hand.
Het is echt aan de hand.
Het was ook het moment dat ik in onze voorwaarden wilde gaan opnemen.
van joh, het werk wat we maken mag je niet in de AI gooien om er meer van te genereren.
Een stukje zelfbescherming ook.
Want ja, waar houdt het op?
In principe ben je dan je eigen opvolger aan het trainen.
Dus dat vond ik wel een lastige.
Uiteindelijk zijn we ook niet aan dat project gaan werken door omstandigheden.
Dus het project is niet doorgegaan ook voor ons.
Ja, maar het geeft wel een goed beeld van dat het nu leeft eigenlijk.
Ja, zeker.
Kijk, het is ook niet zo dat ik denk van joh, wat een monsters.
Dat is wel waar het naar door kan slaan.
Dat je gelijk jezelf in zo'n positie plaatst.
Dat je denkt van joh, iedereen die met AI werkt is onethisch bezig.
Of denkt alleen aan zijn eigen belangen, weet je wel.
Maar dat is ook weer helemaal niet het geval.
Ik begrijp ook wel het economische belang voor hun klanten.
Niet alle klanten hebben ook een heel groot budget.
Er zijn ook nieuwe klanten die ook graag meer willen kunnen.
Dus er zit ook een stukje uitbreiding van mogelijkheden voor hun klanten dan weer.
Dus ja, dus ik snap heel goed dat zij daar ook op inzetten en mee willen experimenteren.
Je bent voor de HKU bezig geweest met een werkveldonderzoek.
Ja.
Kun je daar wat meer over vertellen?
Ja, het was een verkennend werkveldonderzoek.
Dus het was echt, ik heb dertig professionals geïnterviewd.
Verdeeld over, ja wat ik op heb gedeeld in vier categorieën.
Motion graphic design, film, fotografie en games.
Motion graphic design was ook een beetje een lastige.
Want je hebt studio's die veel voor reclame werken.
Maar je hebt natuurlijk ook meer de animatie kant daarvan.
En je hebt gewoon wat meer filmachtige benadering.
Maar goed, dit was de noemer waarop ik iedereen wel voldoende kon vertegenwoordigen.
En je hebt dan ook heel veel overlap in werkvelden en afzetmarkten.
En waarom waren deze vier groepen gekozen voor het onderzoek?
Ja, vooral omdat je een keuze moet maken.
We hebben uiteindelijk besloten dat de werkvelden die nu niet aan bod kwamen...
In principe zouden die een eigen onderzoek verdienen.
Dus het is niet zo dat ze minder belangrijk zijn.
Of minder vertegenwoordigd of minder urgent.
Het speelt overal.
Het is gewoon stap 1.
Dit is stap 1.
Je moet ergens beginnen.
Dit leek ons wel een goed vertrekpunt.
Dus je hebt dertig professionals gesproken.
Die in deze werkvelden aan het werk zijn.
En dan?
Gedeeltelijk waren het freelancers.
Maar er waren ook professionals die in loondienst zijn bij studios.
Er waren ook CEO's.
Dus er was wel een blend aan mensen.
Wat ook wel heel interessante verschillende perspectieven overleverde.
Ja, en uiteindelijk wilden we kijken hoe rollen veranderen in het werkveld.
En of rollen verdwijnen of erbij komen.
En ik denk dat daar wel wat nieuwe inzichten uit zijn gekomen die heel relevant zijn ook voor HKU.
Ja, wij zijn benieuwd. Wat zijn die inzichten dan?
Nou, iets waar ik wel verbaasd over was, maar wat eigenlijk ook wel achteraf dan wel logisch voelt,
is dat heel erg in motion graphic design met name,
dat opdrachtgevers van bijvoorbeeld studios of agencies,
en dan hebben we het even specifiek over de marketingbranche of de reclameindustrie,
dat hun opdrachtgevers ook een beetje lucht krijgen van AI en denken,
hé, kan ik niet meer ook zelf gaan doen nu hiermee?
En dat kwam dus wel naar voren in het onderzoek.
En ik vond het ook wel interessant om te lezen.
Afgelopen week was er een artikel van de NOS waar dat eigenlijk ook weer in terugkwam.
Wij zien dat onze opdrachtgevers meer en meer zelf ook gaan doen en meer kunnen met die technologie.
Dat kwam ook uit dit onderzoek al naar voren.
En een beetje vergelijkbaar met je eigen eerste ervaring dus ook.
Ja, en ik ben dan in principe onderaannemer van een game studio die dan zelf ook weer werkt voor een klant.
Dus dat is de business-to-business-industrie in dit geval.
Daar is dat nu wel aan het spelen.
Maar ook dus voor hun.
Dus niet alleen voor mij als onderaannemer.
Maar dus ook mijn opdrachtgevers zien ook het werk van hun verdwijnen naar hun opdrachtgevers.
Ik denk dat iedereen wel een beetje zoekende is nog in de vorm.
Ik ben daar geen expert op.
Dat wil ik wel even benadrukken.
Want ik heb natuurlijk de inzichten uit deze dertig interviews gehaald.
Maar ja, het lijkt mij wel erg zoeken voor die bedrijven ook.
En ook hun klanten, van hoe gaan we dat dan vormgeven?
Maar de zorgen leven wel van, blijven we op lange termijn relevant?
Nog als studio en hoe?
Op dit moment was ook wel wat consensus over, op dit moment kunnen experts op een bepaald vakgebied
gewoon wel veel meer bereiken met AI-tools dan niet-experts.
Dus dat is dan wel weer een geruststellende factor die ook meespeelt.
Dat is een beetje het spanningsveld wat er nu is.
Je hebt bedrijven die bepaald werk intern gaan doen.
Dus klanten van bijvoorbeeld business-to-business, game studios of reclamebedrijven.
Als je kijkt naar de freelancers die onderaannemers zijn,
dan heb je ook nog specialisten en wat meer generalisten.
Daar zie je ook een verschuiving naar minder aanbieders die meer aanbieden.
Dus meer verschillende diensten aanbieden.
Dus voor generalisten biedt dat enerzijds een kans.
Je hebt wat meer kennis op verschillende gebieden.
Die AI-tools kunnen die kennis amplifijen.
Dus je kunt ook meer bieden aan klanten en interessanter worden.
Maar anderzijds, specialisten die dan werken met die tools...
kunnen nog steeds wel meer bereiken op dit moment.
Hoe dat op termijnvorm krijgt...
is op dit moment nog wel een beetje koffiedik kijken.
Maar er worden wel nu wat meer onderzoeken naar gedaan.
En het komt nu dus ook wat meer in het nieuws al...
van hoe studios daarmee bezig zijn.
Bijvoorbeeld in dat artikel dan specifiek over hoe Monks, dat bedrijf in de reclameindustrie, ook inzet op een ander businessmodel.
Toch aan het kijken is hoe ze zichzelf opnieuw kunnen gaan uitvinden.
En dan niet als, we gaan AI inzetten als tool, maar echt meer van we gaan AI inzetten als fundering van wat we verkopen.
Tenminste, dat is hoe het op me overkwam vanuit dat artikel.
En is dat ook een trend bij de andere studios die je hebt gesproken?
Dat kwam nog niet zozeer naar voren.
Maar ze zijn er wel echt allemaal mee bezig.
Ja, het was wel unaniem zo dat iedereen in ieder geval weet had van er speelt wat.
En ook wel het advies aan studenten, opkomende professionals.
Kijk in ieder geval wat er bestaat aan tools en manieren om met AI om te gaan.
Om daarna een geïnformeerde keuze te kunnen maken of je het wel gebruikt of niet gebruikt.
Ja, en in hoeverre ze het zelf gebruikten,
verschilde dan van sommigen alleen als brainstorming partner.
En sommigen die het ook echt gebruikten in hun preproductie of postproductie.
Maar, ik moet wel eens zeggen, er waren ook een aantal die het niet gebruikten.
En daar spelen dan ook vooral ethische bezwaren
of persoonlijke voorkeur om het niet te gebruiken.
En heb je dan ook dus diegenen die zeggen,
nee, ik doe het gewoon niet uit principiële bezwaren.
Hoe verkopen die hun werk dan nog steeds aan de klant?
Ja, ik vond het wel interessant.
Ik heb dan een voorbeeld vanuit de gamesindustrie.
Waarin dan een entertainment game studio het gewoon uit principe ook niet gebruikt.
Zij gaven wel aan van joh, de fanbase die we hebben op dit moment.
De community die onze ontwikkelingen volgt.
Die is erg enthousiast over dat we het niet gebruiken.
Maar dit gaat dan over business to consumer.
Dus in dit geval hangt het er ook een beetje vanaf hoe het publiek in haar kijkt.
en dat vond ik ook wel interessant
toen ik met de branchevereniging sprak
dat je ziet
in games ook al wel een scheiding
ontstaan tussen verschillende
type games of verschillende type
spelendoelgroepen
en in hoeverre ze accepteren dat AI
onderdeel is van de game, of dat de game
gegenereerd is door AI, of dat AI gebruikt is
in het productieproces
en daar kwam bijvoorbeeld uit dat
casual games, dan hebben we het over de
candy crush
achtige games, dat daar
veel meer adaptatie is van
zolang het maar een leuk level is,
tolereren we het gebruik van
AI.
En dat je ziet bij die games
waar de verwachtingen zijn van, joh, we gaan echt een
op matige maakte spelerservaring hebben
met een immersieve wereld, dat daar AI
nog wel een beetje taboe is.
Of wat meer weerstand vanuit
spelersgroepen op het gebruik van AI.
Nou ja, en bij die game studio
die ik dan sprak, de programmeur die ik
sprak. Die zei van ja, bij onze spelersgroep
in ieder geval, die betrokken is
nu bij de ontwikkeling van de game.
Die is in ieder geval enthousiast over dat het niet wordt gebruikt.
Ja, ik denk dat
stukje authenticiteit
die kwam ook nog wel terug. Het was iets wat me wel
heel erg verbaasde. Dat was in de
fotografie.
Het was eigenlijk een werkveld waarvan ik de verwachting had
dat het meest angst zou hebben voor
AI en eigenlijk ook al het meest, want
die tools bestaan al wat langer van
foto en generatie.
dat daar echt iedereen wel een beetje met de handen in het haar zou zitten.
Maar dat was blijkbaar vrij naïef van mij.
Ik had vier fotografen gesproken die veel bezig waren met mensen...
en portretten en doelgroepen, fotografie.
En die zeiden eigenlijk van...
wat belangrijk is in ons werk is die echtheid, die authenticiteit.
En er was ook zo'n fotograaf die dan juist AI heel erg inzet...
om op een hele vernieuwende manier te kunnen nabewerken.
Dus bijvoorbeeld het inzoomen op een foto zonder kwaliteitsverlies.
Het vergroten van een foto, dat je het voor posters kan gebruiken.
Zoiets is natuurlijk geweldig, kan ik me voorstellen, voor een fotograaf.
En echt een toevoeging aan je palet van tools.
Maar ze waren eigenlijk wel allemaal zo van...
ja, ik maak me daar niet zo heel veel zorgen om dat het me echt gaat vervangen.
Want de doelgroep wil niet een AI mugshot voor hun LinkedIn.
Nee, precies.
Tenminste, dat was hun ervaring.
Geen trouwfoto die AI gegenereerd is.
Nee, nog niet. Je weet het niet.
Je weet het niet.
Als er een robot op je bruiloft meeloopt.
Ja, met de huidige ontwikkelingen zou dat zomaar degene kunnen zijn waar je mee trouwt.
Ja, ook nog inderdaad.
Maak de foto's en dan trouw je het tegelijkertijd mee.
En de muziek, gewoon alles.
Geweldig toch?
Alle gasten ook allemaal genereren.
Helemaal klaar.
Nee, maar...
En ook een stukje doelgroeprepresentatie.
Er was dan een marketingbureau...
die ik sprak, die zegt van...
we werken ook samen met een partij...
die heeft gewoon een specifieke doelgroep.
Die willen helemaal niet dat AI een doelgroep...
voor hun genereert, weet je wel.
Nee, want de doelgroep is gewoon de doelgroep.
En als we ervaringsverhalen gaan vertellen...
vanuit de doelgroep...
dan moeten dat wel gewoon de mensen zijn in die doelgroep.
Dus het wordt ook wellicht op de mijne een niche om het niet te gebruiken.
Ik heb zelf voor het rapport ook geen AI ingezet.
Je bent niet in de verleiding gekomen toen je al deze tekst had geproduceerd
om dan tegen AI te zeggen, vat deze tekst voor me samen en haal de vijf hoofdpunten er voor me uit.
Nee, ik gebruik AI eigenlijk ook helemaal niet per se voor schrijven.
Bovendien zit je in dit geval, en dat is ook iets wat nog wel denk ik wordt onderschat, met privacygevoelige informatie.
Ik wilde in eerste instantie wel inzetten op transcriptietools voor de interviews.
Maar daar ben ik eigenlijk ook al na het eerste interview een beetje van afgestapt.
En toen ben ik het gewoon maar weer analoog gaan opnemen en gaan uitwerken.
Waarom was je ervan afgestapt?
Nou, ik wilde een privacyvriendelijke tool gebruiken.
Dus ik kwam op een Europese optie uit.
En ja, die werkte voor geen meter.
Oké.
Dus hij, ja, die kon wel in Engels, maar niet in Nederlands.
En toen dacht ik nou, dit gaat helemaal niks worden.
En achteraf ben ik ook wel blij met die keuze.
Want sowieso moest iedereen akkoord gaan met opname, weet je wel.
En ook met transcriptie dan specifiek.
Maar ja, weet je, mensen gaan er wel mee akkoord.
Alleen je gaat toch dingen bespreken.
En het is toch wel gevoelige informatie.
Want het gaat over AI is een heel actueel onderwerp.
Je spreekt ook vanuit jezelf, maar soms ook wel namens een studio onbedoeld.
Omdat je gewoon wel onderdeel bent van zo'n studio.
Wel dat degene die ik interview vrijuit kan spreken.
En het gevoel heeft dat hij vrijuit kan spreken.
Want dat zorgt gewoon voor verbinding en voor een gesprek.
Maar ook dus inderdaad met naam en toename genoemd worden.
Dat dat ook wel een beperking kan zijn om vrijuit te spreken.
Ja precies.
Nou was het wel zo dat sommigen juist zeiden van ja.
Ik wil er juist met name en toename in.
Want het is belangrijk om hier een discussie over te kunnen voeren.
En laten we gewoon ook duidelijk zijn waar we staan in ons proces.
Zodat we ook van elkaar kunnen leren dat je daar echt over in discussie kan.
Want wat ik al zei, dit is ook een vertrekpunt, dit onderzoek.
Ja, precies.
En als je kijkt naar het onderzoek, zijn er nou echt grote, verrassende dingen?
Waarvan je zegt, dat viel me echt heel erg op en dat had ik niet verwacht.
Ja, wat mij wel opviel was dat er juist nog heel veel ruimte was voor professionals binnen het huidige werkveld met AI.
Dus ja, er zijn zorgen dat AI delen van het werk gaan automatiseren of gaan overnemen.
Maar er was ook wel een duidelijke visie van hoe je je als student of beginnende professional zou kunnen voorbereiden op dit veranderende werkveld.
En daarbij was eigenlijk nog wel een hele grote rol voor bewust bekwaam worden in wat je doet.
En dat is ook iets wat ik misschien wel duizend keer gehoord heb toen ik zelf studeerde bij de HKU.
Dat je toewerkt naar bewust bekwaam worden in je vak.
En dat veel van die professionals ook daar gevaar zagen.
Dus op het moment dat junioren bijvoorbeeld onbewust bekwaam blijven.
Doordat je bijvoorbeeld al vroeg afhankelijk wordt van die tools waarmee je werkt.
Dat dat er ook voor zorgt dat je niet goed kan oordelen over de output.
Dus je kijkt niet meer als een expert naar het werk wat je creëert.
En dat zorgt natuurlijk voor een hoop rommel.
Ja, ik zag dat ze daar ook wel bij hun werving ook rekening mee houden.
Hoe creatief ga je om met AI, met de AI tools die er zijn?
En in hoeverre ben jij nog steeds expert in je vakgebied?
En kun jij oordelen dat wat jij met AI produceert ook echt waarde heeft voor de klant.
En het kwaliteitsniveau haalt van wat wij willen bereiken.
Dat vond ik wel echt een inzicht.
Wat mij in ieder geval ook wel weer hoopvol stemde.
En heeft het dan vooral te maken met de signatuur van de maker?
Of is het dan meer van nou ik moet kunnen weten wat die AI doet om te controleren?
Beide.
Beide.
Het kunnen weten wat de AI produceert, of dat ook echt kwaliteit heeft.
Dat is sowieso heel belangrijk.
Zeker als je met AI werkt.
Maar ook het hebben van een eigen visie.
En het creatief denken.
En daarin kan AI een tool zijn.
Dus dan kom je op het stuk van AI kan een middel zijn.
Maar zie je het niet als een tool zelf per se.
Het begint toch bij de maker en het idee wat de maker heeft.
En hoe beter ontwikkelde visie je hebt, hoe verder je kunt komen ook met die tools.
Ik denk, een van de dingen waar je echt op in kunt zetten, wat mij betreft, is zelfkennis.
Want een visie begint ook bij wie jij bent als maker.
En wat je wilt vertellen.
En jouw achtergrond.
En jouw verhaal.
Er was een regisseur ook die ik sprak.
En die vertelde mij, die zei, ik kijk veel liever naar een verhaal van iemand die iets vertelt.
Met een bepaalde achtergrond.
Met bepaalde bagage.
In plaats van dat ik iets tot me neem.
Van wat gecreëerd is door AI.
Of eigenlijk wat gecreëerd is door.
Nou ja.
Hoe hij dat noemde dan.
Iemand die alle boeken in de wereld gelezen heeft.
En daaruit een verhaal haalt.
Dus dan zit je echt met dat stukje.
Iemands belevingswereld.
En iemands ervaringen.
Vormt een verhaal.
En vormt een visie.
En dat vond ik wel.
Die raakte mij wel heel erg.
Dat ik dacht.
En ja, dat is ook zo.
En daar kijk je soms heel makkelijk overheen.
Want sky is the limit lijkt wel met AI.
Maar ja, zulke dingen ga je al heel snel aan voorbij.
Ja, dus aan de ene kant hoor ik je moet dus naar de identiteit van de maker gaan kijken.
Maar aan de andere kant hoor ik je ook zeggen, studenten moeten ook begrijpen hoe AI in elkaar zit.
Ja, en dat laatste is ook vooral om dan zelf een keuze te kunnen maken.
Een geïnformeerde keuze.
Of je het wel of niet wil gebruiken.
Tijdens de opleiding krijg je ook de kans, tenminste zo heb ik het ervaren, om te experimenteren.
Het is ook mooi dat het een soort proeftuin is waarin je kunt gaan spelen met de tools die er zijn.
Ik weet nog, toen ik studeerde was het eigenlijk de eerste keer dat ik echt ging werken met samples.
Dus vooropgenomen audio van instrumenten.
En dat heeft er eigenlijk uiteindelijk toe geleid dat ik nu schrijf voor orkestbezetting, weet je wel, of ensemble.
Weet je, dat was ook een ontwikkeling die er eerst niet was.
En waar HCU dus wel ook op in heeft gezet met onderwijs.
Om dat te stimuleren om daar meer uit te halen.
Dan kun je later, ik had ook kunnen beslissen om uiteindelijk alsnog gewoon echt te gaan schrijven voor echte orkesten.
Om het gewoon bij notenpapier te houden.
Dus je kunt daarna ook nog steeds kiezen.
Maar dan weet je wel wat de mogelijkheden zijn.
Dus AI zou wel een van de dingen moeten zijn waarmee je kan experimenteren.
Ja.
Ik hoor jou zeggen kan, maar ik hoor jou een beetje zeggen moet.
Ja, ik zou daar wel een stelling in willen nemen.
Ja, ik denk ik moet.
En dat zeg ik omdat het er ook voor zorgt dat je als maker,
als je weet wat er speelt in het werkveld,
en als je een keer ermee hebt gewerkt en je ziet wat het kan en wat het niet kan,
helpt je ook bij het begrijpen van de ontwikkelingen
en ook bij het wellicht wat verminderen van de angsten.
Want je hebt natuurlijk heel veel angsten sowieso als je niet weet waar je aan toe bent
en als je niet weet waar je tegenover staat.
Maar op het moment dat je daar meer van weet, kun je ook voor jezelf meer kansen zien.
Het kan dit en dit en dit nog niet.
Dat zijn dingen waar ik op kan inzetten als maker.
Dus ik denk wel dat het heel belangrijk is om daar in ieder geval een keer mee gewerkt te hebben.
Maar ja, je komt natuurlijk altijd uiteindelijk weer uit op die discussie van...
Tan ging daar ook op in in de podcast.
Dat stuk van die waardes die je zelf hebt als maker.
En dat bedoel ik ook met het focussen op de identiteit van de maker.
Weten wat je drijft.
En ook zoals Tan dat zei.
Als het niet in lijn is met hoe jij leeft.
Of wat je belangrijk vindt.
Dan moet je ook kunnen besluiten.
Om het niet te gebruiken.
En het op een andere manier te gaan doen.
Welke kant je ook kiest.
Je gaat toch weerstand krijgen.
Op een manier.
Omdat je het gebruikt.
En anderen daar niet mee eens zijn.
Omdat je het niet gebruikt.
En anderen jou opdringen.
Dat je daarmee kansen laat liggen.
Dus ja, dan moet je als maker toch ook wel sterk in je schoenen staan om die keuze voor jezelf te kunnen verantwoorden.
Het is goed dat de HKU nu inzet wat mij betreft op dit onderzoek.
En hier ook verder mee gaat.
Om gewoon echt te blijven aansluiten op al die veranderingen die spelen.
Ja, maar goed, ik had het eigenlijk ook niet anders verwacht.
Want toen in mijn tijd was het...
Oh, dat klinkt wel heel oud.
Toen ik studeerde was ook wel gewoon de innovatie heel belangrijk.
Ik denk zolang daar ook op gericht blijft.
Maar ook de makers die op een alternatieve manier willen werken.
Daar ook in worden voorzien.
En daar ook in mogen experimenteren.
Ja, denk ik dat er nog steeds heel veel kansen zijn voor HKU.
Om studenten een relevante opleiding te bieden.
En die goed aansluit bij het werkveld.
Heb je toevallig nog kijk- of leestips voor de luisteraar?
Of luistertips?
Ja, zeker.
Ik heb er twee die ik echt wel kan aanraden.
Joris Kreiger, AI-ethicus, die heeft een boek geschreven.
Onze kunstmatige toekomst.
Dat is echt een boek wat ik kan aanraden.
Dat gaat heel erg in op alle nuances van AI.
Alle dingen waar we toch wel heel snel overheen kijken.
Dat AI wel een hele goede voorspelmachine is voor algoritmische problemen bijvoorbeeld.
Maar dat je niet zomaar één op één AI als toekomstvoorspeller in kunt zetten.
Het heeft voor mij in ieder geval een wereld geopend in nadenken over AI in de samenleving, maar ook als maker.
Hij heeft ook wat referenties erin over creatief werk en scenario's en schrijvers en dat soort dingen.
Andere aanrader is Funch Jacobs.
Hij gaat onder vele titels die allemaal te maken hebben met innovatie en AI.
Is hij ook al een hele tijd op zeer hoog niveau mee bezig.
Hij deelt ook heel veel kennis.
Hij heeft ook een community, dus mensen sluiten zich aan bij zijn community.
Zo kun je ook weer met andere mensen in aanraking komen die dan ook weer andere denkbeelden erover hebben.
Ik denk die discussie is wel heel belangrijk om te blijven voeren.
Dus ook een beetje buiten je bubbel zoeken, zeg maar.
Oké, dankjewel.
Ja, graag gedaan en bedankt dat ik mocht aanschuiven.
Ja, geen probleem. Tot de volgende keer.